Họ Lê Dình ở thôn Đại Mão, xã Hoài Thượng, huyện Thuận Thành (Bắc Ninh) là một trong 17 dòng họ của thôn định cư lâu đời ở đây, một vùng quê văn hiến và lịch sử bên dòng sông Đuống. Dòng họ có 43 hộ gia đình với 198 nhân khẩu.
Từ khi triển khai cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư ” và sau này là cuộc vận động “”Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, dòng họ Lê Đình đã khéo lồng ghép các nội dung của cuộc vận động lớn vào quy chế việc họ, gắn việc họ với việc làng việc nước, thường xuyên chỉnh sửa quy ước việc họ cho phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước. Những quy ước việc họ được Hội đồng gia tộc, Ban khuyến học của họ thông qua vào ngày xuân tế Tổ, ngày trao thưởng cho con em có thành tích, chuyển tải tới mọi người nhắc nhau cùng thực hiện với phương châm “bố mẹ nhắc con, ông bà nhắc cháu” xây dựng gia đình dòng họ Lê Đình sản xuất kinh doanh giỏi, không có tội phạm và tệ nạn xã hội.
Theo quy định của địa phương ở thôn Đại Mão, hàng năm cứ vào ngày 10 tháng Giêng tất cả các dòng họ ở trong làng tổ chức xuân Tế Tổ con cháu công tác ở mọi miền tổ quốc đều về quê làm lễ. Vì vậy con cháu họ Lê Đình thành viên của cộng đồng làng xã tập trung về nhà thờ họ dâng hương tổ tiên, báo công với tổ tiên một năm sản xuất kinh doanh tiên tiến của dòng họ, nhắc nhau thực hiện tốt quy ước làng thôn, chuyển thông điệp và xây dựng Lê tộc Bắc Ninh thực hiện tốt quy ước thôn làng, khu phố không có tội phạm và tệ nạn xã hội tới mọi người của dòng họ Lê Đình.
Các thành viên trong dòng họ Lê Đình ở Đại Mão thực sự chấp hành tốt định hướng sản xuất, ai giỏi nghề gì làm nghề đó, gắn nông nghiệp với tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, hộ gia đình là đơn vị kinh tế, đơn vị văn hóa. Chính từ định hướng này, họ Lê Đình đã có 3 hộ thành lập công ty, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động với mức thu nhập từ 3,5 triệu – 7 triệu đồng/ tháng. Điển hình như công ty may của trưởng họ Lê Đình Chuyền, công ty may của Lê Đình Chiên, công ty điện lạnh của Lê Đình Tuấn. Ngoài 3 công ty, họ Lê Đình còn có 15 hộ vừa sản xuất nông nghiệp vừa kinh doanh dịch vụ cho thu nhập 20-30 triệu đồng/ tháng.
Nhờ phát triển sản xuất theo hướng sản xuất hàng hóa mà đời sống của các thành viên họ Lê Đình ngày một ấm no hành phúc, trong họ không có hộ đói, không có hộ nghèo. Dòng họ nhiều năm không có người sinh con thứ 3, hàng năm không có ai vi phạm luật nghĩa vụ quân sự, vi phạm pháp luật và mắc các tệ nạn xã hội, không có người nghiện và nghi nghiện. Thực hiện Nghị quyết 20, 22 của HĐND tỉnh Bắc Ninh về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, mừng thọ, thông qua ngày xuân Tế Tổ dòng họ nhắc nhở mọi người thực hiện tốt quy định của địa phương, không có ai trong dòng họ cưới tảo hôn, các đám cưới đều thực hiện đi đăng ký tại UBND xã, cưới gọn trong một ngày; các đám tang phải chấp hành quy ước thôn thực hiện tiết kiệm và nếp sống văn minh, thực hiện tốt việc đi khai tử, dòng họ tổ chức phúng viếng theo nghi lễ truyền thống; đối với người trong họ được chúc thọ không có ai vi phạm quy ước thôn làng, không có ai khao thọ tốn kém lãng phí, thực hiện đúng theo hướng dẫn của Ban mặt trận làng.
Dòng họ Lê Đình ở Đại Mão đặc biệt quan tâm đến công tác khuyến học khuyến tài, bằng lòng hảo tâm của con em thành đạt và sự đóng góp của các thành viên, dòng họ đã xây dựng được 40 triệu đồng quỹ khuyến học để động viên con cháu chăm ngoan học giỏi thành tài, hàng năm vào ngày 2/9 tập trung con cháu về nhà thờ phát thưởng. Năm học 2014-2015 dòng họ chi 11 triệu đồng để khen thưởng cho con em có thành tích thi đỗ đại học, học sinh tiên tiến, học sinh giỏi, cũng như học sinh đạt giải trong các kỳ thi. Bằng hoạt động này, đến nay dòng họ Lê Đình đã có 1 tiến sỹ, 6 thạc sỹ, 20 đại học đang công tác ở mọi miền đất nước và làm rạng danh Lê tộc, điển hình như Tiến sỹ, Thiếu tướng Lê Đình Đạt, Cục trưởng Cục đo lường chất lượng thuộc Bộ tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam; thạc sỹ Lê Đình Thanh, Chủ tịch UBND huyện Thuận Thành…
Hoạt động gắn việc họ với việc nước, việc làng như họ Lê Đình ở Đại Mão thật ích nước lợi nhà, nhiều dòng họ đều họ tập và làm theo được để xây dựng nông thôn mới văn minh, giàu đẹp.
Lê Ba
Hội Luật gia huyện Gia Bình